Wijzigingen in bekostiging nieuwkomersonderwijs
Er komt een wijziging in de startdatum van de nieuwkomersbekostiging. Door deze wijziging krijgen scholen bekostiging vanaf de dag dat een leerling staat ingeschreven op een school. Voor het primair onderwijs gaat de wijziging in op 1 juli 2024 en voor het voortgezet onderwijs naar verwachting op 1 januari 2026. Daarnaast wordt de bekostiging aangepast voor kleine scholen (po) en geïsoleerde vestigingen (vo) die nieuwkomers opvangen.
De ministers Dijkgraaf en Paul hebben dit aangekondigd in een brief aan de Tweede Kamer over het nieuwkomersonderwijs. Behalve over deze twee maatregelen op de korte termijn, gaat de brief ook over de toekomstvisie nieuwkomersonderwijs die het ministerie van OCW momenteel ontwikkelt.
Korte termijn: verbeteringen nieuwkomersbekostiging
De startdatum voor de nieuwkomersbekostiging wordt gewijzigd. Scholen krijgen voortaan geld vanaf de dag dat een leerling staat ingeschreven op een school. Nu wordt nog gerekend vanaf het moment dat een kind in Nederland komt. Omdat er nu soms tijd overheen gaat voordat kinderen daadwerkelijk naar school gaan, kan het zijn dat scholen minder dan de beoogde een of twee jaar nieuwkomersbekostiging ontvangen.
Voor het primair onderwijs kan deze wijziging in de bekostiging binnen enkele maanden worden geregeld, waardoor de wijziging per 1 juli 2024 ingaat. Voor het voortgezet onderwijs moeten geautomatiseerde systemen worden aangepast, waarvoor meer tijd nodig is. Het streven is dat de wijziging voor het voortgezet onderwijs ingaat per 1 januari 2026.
Tegemoetkoming kleine scholen
Ook wordt de bekostiging aangepast voor kleine scholen (in het vo: geïsoleerde vestigingen) die nieuwkomers opvangen. Op dit moment is er voor deze scholen een onbedoelde negatieve financiële prikkel om nieuwkomers op te vangen, omdat zij door de opvang minder of geen kleine scholentoeslag ontvangen. Daarom komt er een tegemoetkoming voor deze scholen.
Toekomstverkenning nieuwkomersonderwijs
Om te zorgen voor goed onderwijsaanbod voor alle nieuwkomers en om tegelijkertijd de druk voor het gehele onderwijs te verlagen, werkt het ministerie van OCW aan een toekomstvisie. Het doel hiervan is een structurele verbetering van het onderwijs aan nieuwkomers in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs.
Verbeterpunten
Uit gesprekken met experts uit het onderwijsveld zijn de volgende verbeterpunten naar voren gekomen:
- de mogelijkheden om te kunnen inspelen op de verschillende leerbehoeften binnen de doelgroep. Er zijn grote verschillen binnen het nieuwkomersonderwijs in de ervaringen die kinderen al in het onderwijs hebben gehad. In het vervolgtraject willen we meer inzicht krijgen in de verschillende leerbehoeften die er zijn en in de wijze waarop scholen hier het best mee kunnen omgaan;
- de doorstroom van leerlingen na de eerste fase van nieuwkomersonderwijs naar het vervolgonderwijs, inclusief het mbo. We zien dat het lastig is om een goede vervolgplek te vinden voor leerlingen. Ook krijgen leerlingen niet altijd voldoende begeleiding, als zij in een reguliere klas beginnen. Dit vraagt om een structurele verbetering van de samenwerking tussen het nieuwkomersonderwijs en de vervolgscholen. Ook is er meer kennis nodig over deze leerlingen in het vervolgonderwijs;
- de mogelijkheden voor regionale samenwerking. Onderwijs aan kinderen die nieuw zijn in Nederland, vraagt om ervaring en expertise die niet op elke school aanwezig zijn. Goede samenwerking kan helpen om het onderwijs voor nieuwkomers sneller en beter te organiseren. Daarom willen we verkennen hoe deze samenwerking door het hele land kan verbeteren;
- de randvoorwaarden om in te spelen op de fluctuaties in de leerlingaantallen. Het is voor scholen en schoolbesturen soms lastig te voorspellen hoeveel nieuwkomersleerlingen er zullen komen. Wisselende leerlingaantallen zorgen voor schommelingen in het budget dat scholen ontvangen en maken het lastig om te plannen hoeveel personeel en huisvesting er nodig zijn.
Meedoen aan themasessie over nieuwkomersonderwijs?
Het ministerie van OCW organiseert voor de zomer van 2024 een bredere dialoog over deze verbeterpunten, voor iedereen die betrokken is bij het nieuwkomersonderwijs en het vervolgonderwijs. Daarbij verkennen we de oplossingen en delen we ervaringen. Wilt u ons laten weten of u wilt deelnemen aan een van deze themasessies?
We streven ernaar om de opbrengsten van deze gesprekken eind 2024 te delen met de Tweede Kamer en het onderwijs en met voorstellen voor verbetering te komen.